Trải qua 28 nghề, tích góp bao kinh nghiệm, cái duyên với lá bàng rừng đã đưa ông Võ Ngọc Hùng (64 tuổi, ngụ cphường Kim Long, Tp. Huế) đến với nghề làm nón bằng một loại nguyên liệu trước nay chưa ai làm. Hơn 2 năm mày mò tìm nguyên liệu làm nón lá với nhiều lần thất bại, cuối cùng ông cũng tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh là nón lá bàng độc đáo, tinh khôi, trong suốt và 'không lẫn vào đâu được.

Trên 30 lần gặp thất bại nhưng ông tâm sự chưa bao giờ có ý định từ bỏ ý tưởng tạo nên một sản phẩm nón lá cách tân. Đỉnh điểm là lúc ông thiếu nguồn vốn để tiếp tục hành trình tìm kiếm và thử nghiệm ý tưởng của mình, ông đã đích thân bán đi 2 chiếc xe đạp đua ở trong nhà mình với trị giá 30 triệu đồng.

Bỏ công sức nhiều tháng trời lặn lội trên những cánh rừng ở tỉnh Thừa Thiên-Huế để tìm những cây bàng cổ thụ, lựa chọn lá có kích thước to, xương và gân lá dày có thể phủ hết 16 vành nan nón lá, ông Hùng hái mang về. Có được những chiếc lá bàng rừng vừa ý, ông đem ngâm chúng vào bột baking soda để chất diệp lục phân hủy hết. Sau gần 50 ngày, ông tiếp tục dùng bàn chải đánh răng để chải lá đến lúc chiếc lá bàng chỉ còn… xương và gân. 

Theo ông Hùng, lá bàng ở thành phố nhỏ, dễ bị sâu, khi ngâm Baking Soda là dễ bị nhàu nát, không đáp ứng được việc sử dụng. Trong khi đó, những ngọn lá bàng rừng to hơn, dày hơn, phù hợp để tạo hình, mà không lo bị rách. Chính vì thế, ông Hùng đã nhiều lần gặp nguy hiểm khi vào rừng "săn" chiếc lá ưng ý. "Một lần đó suýt té, suýt gẫy chân vì rơi từ độ cao hơn 3 mét xuống”, ông nhớ lại.

Tìm được lá bàng rừng ưng ý, ông Hùng tiếp tục xử lý lá bằng Baking Soda khiến lớp màu xanh của lá phai nhạt và dần hiện ra màu lớp gân lá rất đẹp và thu hút cái nhìn ngay từ lúc mới thành hình. Ông Hùng dùng bàn chải đánh răng cẩn thận chải trên chiếc lá mỏng tang rất khéo léo, tỉ mẩn để giữ nguyên vẹn được những đường gân tự nhiên của lá bàng.

Tính đến thời điểm hiện tại, một ngày ông Hùng làm nhiều nhất từ 2- 3 cái nón lá và nếu có sẵn xương lá, trung bình mỗi thợ một tháng có thể làm được khoảng 60 sản phẩm. Thời điểm phù hợp, thuận lợi để hái được những chiếc lá bàng rừng đủ lớn, tiêu chuẩn là vào tháng 3 vì mùa nắng, ít mưa, hơn nữa lá lớn tốt, ít bị sâu. Một chiếc nón là đẹp phải đầy đủ nhiều yếu tố như sống lá phải đồng tâm, trên nón lá không có những điểm, vết đen…

Cũng với mong muốn tạo ra một sản phẩm lưu niệm gắn liền với Huế và tiếp nối cái hồn xưa của dân tộc, chàng trai xứ Huế Nguyễn Thanh Thảo (SN 1988, ở phường Hương Sơn, TP. Huế, Thừa Thiên Huế) đã sáng tạo ra những chiếc nón lá sen độc đáo mà chưa nơi nào có được. Nguyễn Thanh Thảo từng tốt nghiệp khoa Đồ họa - trường ĐH nghệ thuật - ĐH Huế, hiện đang sinh sống bằng nghề vẽ Tranh bút lửa tại phố đi bộ Nguyễn Đình Chiểu (TP Huế). Chính vì gắn bó với nơi này, Thảo nhận ra mỗi dịp du khách đến Huế thường rất khó khăn để được được một món quà lưu niệm truyền thống xứ Huế. “Từ đó, tôi quyết tâm nghiên cứu, làm sao để cho ra một mặt hàng mà khi nhìn là biết ngay Huế. Nó phải là một sản phẩm lưu niệm truyền thống, gắn liền với hồn cốt con người Huế”.

Để có chiếc nón lá sen với hai màu xanh lá và xanh chàm vừa thanh lịch lại vừa hữu dụng, được nhiều người yêu thích như bây giờ, họa sĩ Nguyễn Thanh Thảo chia sẻ anh đã dày công nghiên cứu và thử nghiệm với lá sen không biết bao nhiêu lần, thậm chí có những lúc tưởng như không thể nào có kết quả tốt. Thế nhưng niềm đam mê và sự sáng tạo không ngừng đã đưa anh đến thành công với sự ra đời của những chiếc nón lá tinh tế đến từng chi tiết nhỏ.

Theo Thảo, muốn làm ra được một chiếc nón lá sen hoàn thiện cũng phải qua nhiều công đoạn khá công phu, vất vả. Trước hết là việc tạo ra lá sen nguyên liệu để chằm nón. Từ những chiếc lá sen tươi được hái ở hồ, người thợ ủ lá bằng nước javel để tẩy rửa tạp chất, sấy khô, ủi lá,.. Để vừa giữ màu sắc nguyên bản của lá sen, vừa tạo độ bền cho nón khi tiếp xúc với nắng mưa, Thảo cũng mất nhiều thời gian để tạo ra loại sơn phủ đặc biệt.

Nét độc đáo nhất của chiếc nón lá sen là màu sắc tươi xanh tự nhiên cùng những đường gân lá vẫn còn hiện rõ trên chiếc nón, mang đến cảm giác gần gũi như được cầm trên tay chiếc lá sen tươi mát. Nhiều người còn thích thú khi đội chiếc nón này trên đầu bởi cảm giác cái nắng rát bỏng của mùa hè xứ Huế cũng phải dịu đi trước màu xanh mát của nón.

Mới đây, Nguyễn Thanh Thảo còn sáng tao nên nón lá "xuyên sáng". Không chỉ có giá trị thời trang, những chiếc nón lá này còn có thể gấp gọn, thuận lợi để du khách vận chuyển. Không chỉ dừng lại nón lá sen, chàng trai tài hoa này còn cho ra mắt hàng loạt vật phẩm mới như tranh sen, quạt sen, hộp giấy bằng lá sen... Theo chia sẻ từ tác giả chiếc nón, hiện tại anh đang kết hợp với các hãng lữ hành lập nên các tour tham quan làng nón và quảng bá chiếc nón này đến với đông đảo du khách, giúp họ lưu giữ nét duyên ngầm xứ Huế.