Theo Kết luận mới đây của Thanh tra Bộ Tư pháp, Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam (Techcombank), Công ty TNHH MTV Tư vấn và Thẩm định giá Sao Mộc (gọi tắt là Công ty Sao Mộc) và Công ty TNHH Dịch vụ Đấu giá và Tư vấn Hà Thành (nay là Công ty đấu giá hợp danh Hà Thành) có nhiều sai phạm trong việc thẩm định giá, bán đấu giá tài sản bảo đảm của khách hàng là vợ chồng chị Nguyễn Thị Hằng và anh Trần Ngọc Liên (cùng trú tại Tổ 28, Cụm 4, Xuân La, quận Tây Hồ, Hà Nội).

Nhiều sai phạm trong thẩm định giá

Cụ thể, từ tháng 4/2011 chị Nguyễn Thị Hằng và anh Trần Ngọc Liên (Xuân La, Tây Hồ, Hà Nội) bắt đầu khoản vay tín dụng tại Ngân hàng Techcombank với số tiền vay 10 tỷ đồng, thời hạn vay 156 tháng nhằm mục đích xây nhà.

Tài sản thế chấp (tài sản bảo đảm) cho khoản vay này là quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với thửa đất số (39+45)b, tờ bản đồ số 12 có diện tích 121 m2 tại địa chỉ Tổ 19, Cụm 3, phường Nhật Tân, quận Tây Hồ, Hà Nội. Trong đó tài sản gắn liền với với đất là căn nhà ở 1 tầng, có diện tích sử dụng 40 m2, diện tích xây dựng 50 m2.

Trong quá trình vay vốn, vợ chồng chị Hằng, anh Liên gặp biến cố về kinh doanh, nên để khoản vay quá hạn. Đến ngày 4/9/2014, Công ty TNHH MTV Quản lý nợ và Khai thác tài sản Ngân hàng Techcombank (Techcombank AMC) - đơn vị được Ngân hàng Techcombank ủy quyền đã tiến hành thu giữ tài sản đảm bảo là quyền sử dụng đối với thửa đất số (39+45)b, tờ bản đồ số 12 có diện tích 121 m2 tại địa chỉ Tổ 19, Cụm 3, phường Nhật Tân, quận Tây Hồ, Hà Nội. Khi đó, hiện trạng của tài sản gắn liền với đất (căn nhà ở) đã là 2 tầng nổi và 1 tầng hầm.

Đến ngày 7/7/2014, Ngân hàng Techcombank đã ký hợp đồng thẩm định giá tài sản với Công ty Sao Mộc, nhằm thực hiện thẩm định tài sản đảm bảo của khách hàng nói trên. Cụ thể là tổng diện tích đất 121 m2; công trình xây dựng trên đất là ngôi nhà bê tông cốt thép 2 tầng, 1 tầng hầm; diện tích mặt bằng xây dựng khoảng 121 m2, tổng diện tích sàn xây dựng 365 m2, công trình xây dựng xong phần khung, tỷ lệ hoàn thiện khoảng 30%.

Sau đó, Công ty Sao Mộc ban hành chứng thư thẩm định giá số 14.07.591, theo đó tài sản thế chấp có giá 21,5 tỷ đồng, bao gồm giá trị 121 m2 là hơn 20,8 tỷ đồng và ngôi nhà 2 tầng nổi, 1 tầng hầm diện tích xây dựng 365 m2 là 657 triệu đồng.

Ngày 7/10 - 8/10/2014, Ngân hàng Techcombank và Công ty đấu giá hợp danh Hà Thành đã ký hợp đồng bán đấu giá tài sản bảo đảm của khách hàng với giá khởi điểm là 20,3 tỷ đồng (đã bao gồm thuế TNCN và thuế VAT).

Cũng trong ngày 8/10/2014, Công ty đấu giá hợp danh Hà Thành ký quyết định ban hành quy chế bán đấu giá tài sản số 0410 và thông báo bán đấu giá số 0410, tuy nhiên đến ngày 14/11/2014, vẫn không có khách hàng tham gia vào phiên đấu giá tài sản này.

Tiếp đó, ngày 25/12/2014, Công ty đấu giá hợp danh Hà Thành ký quyết định ban hành quy chế bán đấu giá tài sản số 0410.02 và thông báo bán đấu giá số 0410.02, với sự đồng ý của Ngân hàng Techcombank, giá khởi điểm lần này đã giảm còn gần 19,1 tỷ đồng.

Dẫu vậy, phiên đấu giá vẫn không thu hút được bất kỳ nhà đầu tư nào tham gia.

Cuối cùng, ngày 29/7/2015, Công ty đấu giá hợp danh Hà Thành ký quyết định ban hành quy chế bán đấu giá tài sản số 0410.03 và thông báo bán đấu giá số 0410.03 về phiên bán đấu giá tài sản của chị Hằng và anh Liên.

Đến ngày 24/8/2015, ông Đào Kiên Trung đại diện theo ủy quyền của Công ty Cổ phần Đầu tư TCO Việt Nam (Công ty TCO) nộp đơn đăng ký tham gia đấu giá và sau đó 1 ngày, Công ty TCO nộp tiền đặt trước là 500 triệu đồng.

Được sự đồng ý của Ngân hàng Techcombank, phiên đấu giá cho nhà đầu tư duy nhất tham gia vẫn được tiến hành. Ngày 31/8/2015, Công ty TCO đã trúng đấu giá với giá bằng với giá khởi điểm là gần 19,1 tỷ đồng.

Dấu hiệu dìm giá tài sản

Theo Thanh tra Bộ Tư pháp, Techcombank đã thu giữ tài sản không thế chấp của khách hàng, bao gồm 25,7 m2 đất và ngôi nhà 2 tầng nổi và 1 tầng hầm có diện tích xây dựng gần 500 m2.

Công ty Sao Mộc không đo vẽ thực tế diện tích tài sản bị thu giữ, dẫn đến thẩm định thiếu chính xác, chỉ thẩm định 365 m2 xây dựng gây ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của gia đình chị Hằng và anh Liên.

Công ty đấu giá hợp danh Hà Thành đã tổ chức bán đấu giá cả diện tích 25,7 m2 đất không phải là tài sản thế chấp và không tổ chức bán đấu giá tài sản trên đất gồm 2 tầng nổi và 1 tầng hầm.

Cơ quan thanh tra cũng cho rằng việc tổ chức bán đấu giá tài sản của Công ty đấu giá hợp danh Hà Thành có dấu hiệu thông đồng, móc ngoặc giữa Ngân hàng Techcombank và Công ty TCO để dìm giá tài sản bán đấu giá, nhằm trục lợi. Vấn đề này cần chuyển Cơ quan cảnh sát điều tra xem xét, xử lý theo quy định pháp luật.

Theo theo giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp của Công ty Cổ phần TCO Việt Nam đăng ký thay đổi lần thứ 8 ngày 28/5/2014 thể hiện, vốn điều lệ của công ty là 150 tỷ đồng, trong đó Ngân hàng Techcombank chiếm 55% vốn. Điều này khiến việc Ngân hàng Techcombank chấp thuận cho Công ty TCO tham gia đấu giá trong trường hợp chỉ có 1 khách hàng đăng ký là không khách quan.

Bên cạnh đó, Công ty đấu giá hợp danh Hà Thành cũng thiếu trách nhiệm trong việc kiểm tra tính pháp lý của tài sản đấu giá, theo khoản 3 Điều 26 Nghị định số 17 ngày 4/3/2010 của Chính phủ; ban hành thông báo bán đấu giá có nội dung không đúng với quy chế bán đấu giá, có dấu hiệu cung cấp thông tin sai lệch dẫn đến hạn chế khách hàng tham gia đấu giá; đăng thông báo bán đấu giá không đúng quy định; Thiếu trách nhiệm trong việc đôn đốc khách hàng trúng đấu giá nộp tiền theo các điều khoản đã ký kết dẫn đến khách hàng mua trúng đấu giá vi phạm nghĩa vụ thanh toán; bán đấu giá cả tài sản không được thẩm định giá, không phải tài sản thế chấp.

Thanh tra Bộ Tư pháp cũng cho biết, Công ty TCO từng là cổ đông của Công ty đấu giá hợp danh Hà Thành, tỷ lệ vốn góp là 25% theo đăng ký kinh doanh thay đổi lần thứ 3 ngày 7/10/2013. Công ty TCO mới chỉ thoái vốn cách ngày đăng ký tham gia đấu giá không lâu.

Nhà chức trách yêu cầu Ngân hàng Techcombank, Công ty đấu giá hợp danh Hà Thành và Công ty TCO thực hiện thỏa thuận các thủ tục để hủy kết quả bán đấu giá tài sản ngày 31/8/2015 và tổ chức đấu giá lại theo quy định pháp luật.

Theo quy định của pháp luật, trường hợp các bên không thực hiện các thủ tục để hủy kết quả bán đấu giá, bà Nguyễn Thị Hằng và ông Trần Ngọc Liên có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền yêu cầu hủy bỏ kết quả bán đấu giá theo quy định pháp luật.