Lạm dụng corticoid gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe

Thấy trong người không được khỏe, ăn uống giảm, gầy 7kg trong vòng một tháng nên bà D.T.K. (61 tuổi, trú tại tỉnh Bắc Ninh) đã đến khám tại Bệnh viện Bạch Mai. Được biết bà K. có tiền sử bệnh đái tháo đường type 2 cách đây 1 năm (đang duy trì tiêm insulin hàng ngày) đau khớp gối khoảng 10 năm, đã nhiều lần bà K. tiêm thuốc trị khớp gối nhưng đều không rõ tên thuốc. Ngoài sử dụng các đơn thuốc kê đơn của bác sĩ, bà K. còn sử dụng thêm thuốc nam để điều trị đau khớp theo kinh nghiệm truyền miệng.

Sau quá trình thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm, bác sĩ đã phát hiện bệnh nhân có biểu hiện thay đổi kiểu hình Cushing: teo cơ tứ chi, béo bụng, rạn da vùng bụng, dễ xuất huyết…và suy tuyến vỏ thượng thận do lạm dụng các thuốc có chứa corticoid để điều trị bệnh lý khớp trong một thời gian dài.

Trường hợp tương tự là bà N.T.H. (72 tuổi, trú tại tỉnh Hải Dương) cũng được chuẩn đoán bị suy tuyến vỏ thượng thận do lạm dụng corticoid. Bà H. vào viện ngày 22/10 với biểu hiện sức khỏe giảm sút, yếu nửa người trái. Theo bác sĩ, bệnh nhân có tiền sử bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp đã 10 năm, suy thận 2 năm. Vài năm gần đây, bà H. có thêm biểu hiện của đau khớp gối 2 bên và cột sống thắt lưng. Bà H. đã tự mua thuốc thấp khớp gia truyền dạng viên hoàn uống hàng ngày. Cách đây một năm bà H. cũng đã được chuẩn đoán suy yếu thượng thận do lạm dụng corticoid.

Bác sĩ Phạm Thị Lưu, Khoa Nội tiết – Đái tháo đường chia sẻ: trung bình một ngày có thể có đến 1/3 số bệnh nhân nhập viện tại khoa và đều có chung tình trạng lạm dụng corticoid. Con số này đang ngày một tăng lên và xảy ra thêm nhiều trường hợp khó điều trị.

Corticoid “con dao 2 lưỡi” trong điều trị bệnh lý

Được biết, corticoid là nhóm thuốc chống viêm, giảm đau mạnh, chống dị ứng, ức chế miễn dịch được áp dụng và sử dụng trong nhiều các chuyên khoa khác nhau như: khớp, dị ứng, thận, hô hấp…

Corticoid được ví như “con dao 2 lưỡi” vì bên cạnh những mặt có lợi, loại thuốc này có thể gây ra nhiều ảnh hưởng xấu tới sức khỏe như, tăng huyết áp, loãng xương, đái tháo đường thay đổi kiểu hình Cushing, suy tuyến vỏ thượng thận nêú lạm dụng trong thời gian dài.

Cũng vì corticoid hoạt động như “con dao 2 lưỡi” nên các bác sĩ lâm sàng thường sẽ phải cân nhắc khi chỉ định điều trị bằng loại thuốc này và sẽ phải khuyến cáo người bệnh về tác dụng phụ cũng như cách theo dõi chúng. Tuy nhiên với tình trạng mua thuốc dễ dàng hiện nay, người bệnh có thể mua corticoid mà không cần đơn của bác sĩ, cùng với đó là không tuân thủ phác đồ điều trị. Dẫn đến tình trạng lạm dụng của nhóm thuốc này ngày càng đáng lo ngại.

Việc sử dụng corticoid giống như “con dao 2 lưỡi”. Để phát huy được tác dụng hiệu quả của thuốc trong điều trị, người bệnh phải tuân thủ đúng liệu trình, chú trọng lời khuyên, chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối, không tự ý mua thuốc, đặc biệt là các loại thuốc nam, thuốc bắc trôi nổi trên thị trường, không rõ giấy tờ nguồn gốc.