Dông, sét nguy hiểm thế nào?

Theo các nhà khoa học, thường thì cơn giông kéo đến rất nhanh trong vòng 15 phút và di chuyển với vận tốc 40km một giờ. Nói chung khi đang ở nơi không an toàn thì cần phải để ý đến các dấu hiệu của giông như mây đen, không khí lạnh, gió.

Có thể ước tính được khoảng cách từ nơi đang đứng tới nơi sét xảy ra bằng cách ước lượng khoảng thời gian từ lúc tia chớp lóe lên và lúc nghe thấy tiếng sấm. Chia số giây cho 3 sẽ được khoảng cách đến tia sét. Ví dụ đếm được 3 giây thì sét cách vị trí đứng là 3/3= 1km.

Tóc dựng đứng là biểu hiện người có nguy cơ bị sét đánh

Hãng thông tấn NBC đưa tin, John Jensenius, chuyên gia an toàn về sét thuộc Cục quản lý đại dương và khí quyển quốc gia Mỹ (NOAA), từng đăng tải hồi ức của một người đàn ông có tên McQuilken về ngày định mệnh 20/8/1975.

Ông McQuilken, hiện 56 tuổi, kể ông từng đi bộ lên đỉnh núi Moro Rock trong Công viên Cù tùng quốc gia ở California với 2 em trai - Sean và Jeff, em gái Mary và một cô bạn có tên Margie.

Trên đỉnh núi, nhóm của McQuilken nhận thấy thời tiết đang xấu đi và tóc của họ bắt đầu dựng đứng dị thường - điều tất cả lúc đó đều coi là rất buồn cười. Mary, lúc ấy 15 tuổi, đã chụp một số bức ảnh về hiện tượng này và không biết rằng chúng sẽ trở nên nổi tiếng. McQuilken nhớ, lúc đó khi ông đưa cánh tay phải lên trên không, cái nhẫn ông đang đeo bắt đầu phát ra tiếng động to đến mức ai cũng có thể nghe thấy.

Nhóm trẻ đã không biết rằng, các dấu hiệu về điện tích như vậy trong không khí là những dấu hiệu cảnh báo cần phải đi tìm nơi trú ẩn ngay lập tức. Bọn họ chỉ rời đỉnh núi khi nhiệt độ hạ xuống và trời bắt đầu mưa đá. Tuy nhiên, họ không đi được xa trước khi thảm họa xảy đến.

McQuilken, người hiện là một kỹ sư phần mềm, mô tả, vào thời điểm sét đánh, thời gian như chậm lại, ánh sáng chói lòa xuất hiện cùng một cảm giác không trọng lượng và một tiếng nổ chói tai.

Khi tỉnh lại trên mặt đất, McQuilken nhận thấy cậu em trai Sean bị sét đánh ngã quỵ, khói tuôn ra từ lưng cậu. McQuilken nhanh chóng chạy tới chỗ em trai và kiểm tra hơi thở cũng như mạch đập của cậu.

May mắn là Sean còn sống và những người còn lại trong nhóm đã kịp thời đưa cậu trở lại bãi đỗ xe để lên đường tới bệnh viện cấp cứu. Sean bị bỏng độ 3 ở lưng và các khuỷu tay nhưng may mắn sống sót vì không tiếp đất hoàn toàn khi bị sét đánh.

Dẫu vậy, một người đàn ông cũng bị sét đánh gần đó đã không qua khỏi do một vết bỏng nhỏ gần tim. Một người đàn ông khác, ở gần đỉnh núi và bị trúng sét vào thời điểm đó, đã bất tỉnh nhân sự và không hồi tỉnh khoảng 6 tháng sau đó dù vẫn sống sót.

McQuilken đùa rằng, ông và người em trai không nhận được bất cứ sức mạnh siêu nhiên nào sau khi bị sét đánh. Tuy nhiên, họ đã nhận ra tầm quan trọng về việc phát hiện các yếu tố nguy cơ cũng như biết cẩn trọng không leo lên bất kỳ đỉnh núi nào khi trời có dấu hiệu giông bão.

Như minh chứng trong câu chuyện, NOAA khuyến cáo, nếu tóc bạn bị dựng đứng khi đang có mặt trên một đỉnh núi hay gò, đồi, hãy tìm nơi trú ngụ ngay tức khắc vì bạn có nguy cơ bị trúng một tia sét chết người từ trên trời giáng xuống.

Tại sao khi tóc dựng đứng bạn có nguy cơ bị sét đánh?

Để giải thích cho hiện tượng tóc dựng đứng nguy cơ bị sét đánh, chúng ta phải đi từ nguyên nhân gây nên hiện tượng sét đánh và có thể hiểu đơn giản như sau:

Khi hai đám mây tích điện trái dấu lại gần nhau, hiệu điện thế giữa chúng có thể lên tới hàng triệu vôn. Giữa hai đám mây có hiện tượng phóng tia lửa điện và ta trông thấy một tia chớp. Vài giây sau ta mới nghe thấy tiếng nổ, đó là sấm (do vận tốc ánh sáng nhanh hơn vận tốc của tiếng động nên ta trông thấy tia chớp trước). Khi đám mây dông tích điện đi gần mặt đất tới những khu vực trống trải, gặp một vật có độ cao như cây cối, người cầm cuốc xẻng... thì sẽ có hiện tượng phóng tia lửa điện giữa đám mây và mặt đất. Đó là hiện tượng sét đánh.

Bởi vậy, khi lông/tóc trên người bị hút tức là có 1 vật tích điện ở gần bạn (giống như mùa đông khi bạn cởi áo len ra sẽ thấy nó hút lông/tóc mình ấy, bởi vì mùa đông hanh khô, các sợi len cọ xát vào nhau sinh ra tĩnh điện). Trong trường hợp đang có mây giông thì vật tích điện hút lông/tóc của bạn đó chính là đám mây. Vì vậy, nguy cơ bị sét đánh rất cao.

Việc ngồi ở tư thế chụm hai chân lại, dùng tay bịt tai, cúi thấp người (nhưng không để cơ thể chạm đất ngoài hai bàn chân) sẽ giúp hạn chế sét đánh chứ không phải là tránh được sét đánh. Bởi lẽ, khi các bạn ngồi xuống thì khả năng bạn sẽ thấp hơn các vật xung quanh, mà sét khi đánh thường tìm đến những điểm cao nhất.

Cũng từ đó, khi các bạn ở ngoài trời dông bão, tuyệt đối không dùng cây cối làm chỗ trú mưa, tránh các khu vực cao hơn xung quanh, tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, máy, hàng rào sắt... Nên tìm chỗ khô ráo, nếu xung quanh có cây cao hơn thì nên tìm chỗ thấp, tìm vị trí cây thấp. Đặc biệt, không đứng thành nhóm người gần nhau.

Hiện tại, biện pháp tránh sét tốt nhất khi sắp xảy ra giông là nên về nhà hay công sở. Các ngôi nhà, trụ sở làm việc... nên lắp đặt hệ thống chống sét (đơn giản nhất là cột thu lôi).

Khi ở trong nhà thì cũng nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước, không nên dùng điện thoại trừ trường hợp rất cần thiết. Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có giông gần xảy ra. Với các đường dây điện thoại hay dây điện vì nối với lưới bên ngoài nên rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Nên tránh xa các dây này và các vật dùng điện với khoảng cách ít nhất là 1m. Cần rút ăng ten ra khỏi ti vi khi có giông.

Nhớ nằm lòng và áp dụng những lưu ý trên để đảm bảo an toàn cho bản thân mùa mưa, bão nhé!