Cốm là một trong những đặc sản của mùa thu Hà Nội. Mỗi lần có dịp đến Hà Nội vào mùa thu, nhiều người dành thời gian đi tìm mua cốm, để lưu giữ một điều gì đó rất riêng của Hà Nội. Cốm Vòng (cốm làng Vòng) Hà Nội thể hiện cái chất thanh lịch, đậm đà bản sắc người dân Thủ đô.

Chuyện từ những ngày xa xưa về cốm làng Vòng

Theo các bậc cao niên kể lại, cốm làng Vòng bắt đầu từ cách đây cả ngàn năm. Một hôm, khi sữa lúa bắt đầu đọng hình và cây lúa uốn câu thì chợt trời mưa bão tầm tã. Đê vỡ, nước sông tràn vào, nhấn chìm đồng ruộng trong nước sâu. Khắp nơi mất mùa, đi kém rập rình, than khóc vang trời. Những người không nỡ để công sức bao tháng ngày của mình bị đổ hết đi, họ liền ra các ruộng lúa đã ngã rạp, mò lấy những bông lúa non, về đem rang khô ăn dần chống đói.

Thật may là thành phẩm có phần bất đắc dĩ đó không những cứu nạn cả làng mà còn có vị rất hấp dẫn, ngọt ngọt, dẻo dẻo lại thơm lạ thơm lùng. Vì thế, mỗi năm khi lúa bắt đầu tròn hạt, người dân làng Vòng lại cắt lúa về để "ăn lai rai".

Mùa cốm về trên Hà Nội

Cốm là món quà thiên nhiên ban tặng người nông dân, là món quà của lúa non được kết tinh hương vị đất trời và sương sớm. Mỗi một hạt cốm dẻo lại mang trong mình hưỡng sữa non thanh mát, và thơm phức đến độ, chỉ đi qua một gánh cốm rong là đã thấy đưa về thứ mùi nhẹ nhàng, thanh tao.

Cuối hè đầu thu, khi hương hoa sữa đi khắp ngõ ngách báo hiệu thu về cũng là lúc người ta rục rịch làm cốm. Làng cốm Vòng lại rộn rã hơn bao ngày khi người ta xát vỏ, đãi trấu, người ta giã cốm thình thịch, có khi đến khuya vẫn chưa nghỉ tay để cho sáng sớm có gánh cốm thơm, dẻo hơi ấm, trao tận tay những con người đang mòn mỏi đợi thu về trong sắc cốm xanh mát.

Qua nhiều năm biến động, phát triển, người dân không những biết làm ra hạt cốm ngon, mà còn biết làm cho món ăn thêm dẻo, thêm xanh, thêm thơm. Danh hiệu cốm làng Vòng ngày càng lan rộng ra khắp nơi, trở thành cái tên gắn liền với tuổi thơ biết bao con người Hà Nội.

Món ngon từ hạt cốm Hà Nội

Dân ta rất sáng tạo, có từ hạt cốm nhỏ nhắn mà làm được biết bao món ngon. Dù rằng quá trình công nghiệp hóa đã mang đến bao món xa hoa nhưng cốm chả bao giờ lo bị mất vị thế, vì cốm dường như luôn đi kèm với những món ăn nổi tiếng.

Chả cốm - món này hợp với đủ thứ, kẹp bánh mì, ăn cùng bún phở, làm cùng bún đậu. Chả cốm ngon thấy từng hạt cốm nấp trong mình chả, xen lẫn thớ thịt giã trắng hồng là một màu xanh ngọc biếc.

Đến mùa cốm thì chắc chắn không thể bỏ qua món cốm xào. Người xào cốm có thể xào nhiều cách khác nhau, với nước đường, với nước cốt dừa, có cho thêm hoặc không thêm vani. Tuy nhiên, cốm xào ngon còn có chút vị cốt dừa nhẹ trên nền vị cốm chủ đạo.

Nhắc tới bánh cốm thì phải là bánh cốm Hà Nội mới đúng vị, mới đậm hương vị cốm non Hà thành. Nét hấp dẫn ở những chiếc bánh cốm Hà Nội là khi đến tay thượng khách vẫn có mùi cốm mới, dẻo và thơm.

Hình vuông tượng trưng cho đất, màu xanh tượng trưng cho hương vị đồng nội, nhân dừa đậu xanh ngọt ngào như tình cảm của người dân Hà Nội gửi đến với du khách. Món bánh này cùng với sự hoà quyện trong ý nghĩa của nó thực sự xứng đáng được coi là một trong những đặc sản Hà Nội làm quà đáng được coi trọng và giữ gìn nhất.

Bên cạnh đó, còn một món cốm rất ít người biết là bánh cốm mốc. Nó rất giống với cốm xào nhưng lại có… thịt sợi như ruốc. Món bánh cốm này giờ chỉ còn rất ít người Hà Nội biết và nhớ đến, thậm chí nhiều người còn chưa bao giờ nghe tên. Vị cốm thơm, dạt cốm dẻo săn, điểm những sợi thịt chìm trong thớ bánh hơn đậm. Vị đậm của thịt “phanh” bớt vị ngọt của cốm đường khiến cho món ăn nền nã hơn hẳn.

Ngày nay, xã hội càng phát triển, đời sống của nhân dân ngày càng được nâng cao. Chúng ta có điều kiện được thưởng thức nhiều món ăn ngon hơn. Thật đáng tiếc nếu trong những ngày thu ta không nghe thấy những tiếng rao bán cốm trên mỗi con phố Hà Nội. Bên trong những gánh hàng ấy là cốm – một “món quà của lúa non”.

Dù thế nào đi chăng nữa thì cốm làng Vòng luôn là món quà thiên nhiên ban tặng người nông dân, và món quà ấy vẫn giữ nguyên thứ hương của mùa thu Hà Nội xưa mà khiến bất cứ một người con đất Hà thành nào khi đi thì nhớ, khi về thì thương.

Bài liên quan

Những lý do để 'xách ba lô và đi' đến Tây Nguyên

Tây Hồ - 'hiện thân của đại mỹ nhân' ở Hàng Châu, Trung Quốc

Nhân dịp Trung thu 2021, kể chuyện bánh Trung thu xưa và nay